Uzbekistan Airways nie mają długiej historii, powstały bowiem jako spadkobierca uzbeckiego oddziału Aerołotu po rozpadzie ZSRR. W tym roku świętowały 30-lecie swojej działalności. Zaskakujące są losy floty przewoźnika, przez którą w stosunkowo krótkim czasie przewinęła się prawdziwa armia przeróżnych samolotów od kilku różnych producentów. Wydaje się, że dzisiaj wiele kwestii zostało ustabilizowanych, a linia znalazła sobie wygodne nisze na rynku, które konsekwentnie zagospodarowuje.
Historia: flota od Sasa do Lasa
W 1992 r. dekretem prezydenta Islama Karimova ustanowiono narodowego przewoźnika Uzbekistanu – Uzbekistan Airways (IATA: HY, ICAO: UZB). Pierwszy lot odbył się 31 maja 1992 r. Początkowo flota opierała się o airbusy A310 i stare radziecki iły. Pod koniec 1995 r. pojawiają się pierwsze samoloty produkcji Boeinga – B767 i B757. W międzyczasie w parku maszynowym obecne były jeszcze antonowy, tupolewy, avro RJ85, oraz jakolewy – wszystkie w różnych konfiguracjach i wersjach.
Dopiero od drugiej dekady lat dwutysięcznych zaczęto proces stabilizacji floty. Obecnie opiera się ona o samoloty produkcji Boeinga (2 szt. B757, 7 szt. B767 i 6 B787 Dreamliner) oraz Airbusa (10 szt. A320, 3 szt. A321). Łącznie przewoźnik posiada zatem 28 maszyn, a ich średni wiek to niespełna 10 lat.
Co ciekawe, od 30 kwietnia 2021 r. powołano niskokosztowy oddział – Uzbekistan Express, który przejął od spółki-matki 4 airbusy A320. Obsługuje on trasy do Rosji z portów regionalnych i Taszkentu (m.in. na lotniska moskiewskie, do Kazania, Rostowa nad Donem, Krasnodaru, Soczi, Mineralnych Wód, Jekaterynburga) oraz do Kazachstanu (Aktau i Aktobe). Pokłady maszyn, które operują dla tego przewoźnika, zostały skonfigurowane w całości jednoklasowo (tzw. full economy).
W 2014 r. pojawiły się informacje, że Uzbekistan Airways chciałby dołączyć do Sky Team. W tym celu przeprowadzono nawet audyt, a sponsorem dołączenia do sojuszu miał być Korean Air. Ostatecznie sprawa ucichła.
Na ten moment przewoźnik ma w swojej ofercie trasy do Azji Centralnej (kraje ościenne), na Kaukaz (Azerbejdżan i Gruzja), do Azji Południowo-Wschodniej (Tajlandia, Malezja), a także do Indii, Japonii, Chin, Korei Południowej i Pakistanu. W Europie jest obecny m.in. we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Rosji oraz na Białorusi, Łotwie i – do wybuchu wojny – był także w Ukrainie. Boeingi 787 Dreamliner w barach linii kursują również między Taszkentem a Nowym Jorkiem.
Loty krajowe
Podczas mojej podróży po Uzbekistanie z połączeń krajowych korzystałem dwukrotnie. Pierwszy raz na trasie z Taszkentu do Urgenczu (rejs HY51) i drugi – z Urgenczu do Buchary (HY52). Co ciekawe w tamtym czasie przewoźnik realizował rotacje łączone: samolot startował ze stolicy i wracał do niej, po drodze lądując właśnie w Bucharze.
Połączenia obsługiwane były przez airbusy A320 o rejestracjach odpowiednio: UK32012 i UK32015. Oba te samoloty są we flocie przewoźnika od 2010 r. i jest on ich pierwszym użytkownikiem. Maszyny wcielono ostatnio do Uzbekistan Express. Samo ich wnętrze jest mocno zużyte: fotele są mocno przestarzałe, podniszczone i poplamione. Każdy posiadał jednak wejście słuchawkowe.
Podróże na trasach krajowych w Uzbekistanie mają swój oryginalny koloryt. Zacząć należy od tego, że nie warto było przyjeżdżać aż z 2,5 godzinnym wyprzedzeniem na lotnisko. W Taszkencie terminal krajowy jest osobnym budynkiem znacznie oddalonym od części międzynarodowej. Żeby tam wejść trzeba było najpierw przejść kontrolę dokumentów, potem jeszcze dodatkową uproszczoną kontrolę bagażu. Poza stanowiskami odprawy, kontroli bezpieczeństwa i sali, która bardziej wygląda jak poczekalnia na dworcu kolejowym – nie było tam nic. Zamiast punktów gastronomicznych – tylko automaty z napojami i przekąskami. Podobnie wygląda terminal w Urgenczu, chociaż jest nowszy.
Na początku każdego lotu, na monitorach nad głowami, wyświetlane było safety demo. Prezentowała go także załoga pokładowa. Swoją drogą stewardessy prezentowały oschły i twardy sznyt – ostatnio z takim spotkałem się tylko w Aerofłocie. Były wyjątkowo zasadnicze i chociaż w zachodnich liniach taki sposób zwracania się do pasażerów jest raczej nieakceptowany, tutaj jest na porządku dziennym. Co więcej, na pokładzie panował wyjątkowy porządek: nikt nie zrywał się z foteli zaraz po wylądowaniu, wszyscy cierpliwie i karnie opuszczali pokład itp.
Podczas samego lotu serwowane były napoje. Do wyboru była woda, Pepsi, 7Up i Mirinda. Było to w zupełności wystarczające na tak krótkie przeloty.
Podsumowanie
Loty krajowe w Uzbekistanie, to na niektórych trasach zdecydowanie najszybszy sposób transportu. Nie należą one także do wyjątkowo drogich. Np. pomiędzy Urgenczem a Bucharą bilet kosztował mnie zaledwie 30 USD, między Taszkentem a Urgenczem – 50 dolarów. U pośrednika wychodziło nieco taniej, niż bezpośrednio na stronie linii. Co ważne, kiedy jeszcze korzystałem z połączeń, w cenie wliczony był przewóz bagażu rejestrowanego do 20 kg. Dzisiaj obowiązują już nieco inne taryfy – walizkę nadamy za darmo w drugiej opcji taryfy Economy. Różnica w cenie – w porównaniu z opcją bez bagażu – to 5 USD.
Aktualnie loty między lotniskami regionalnymi w Uzbekistanie są wykonywane w dużo mniejszym stopniu niż jeszcze krótko przed pandemią. Dostępnych jest zaledwie kilka tras (i to w wybrane dni) z zachodniego Uzbekistanu do Kotliny Fergańskiej. Aby teraz dostać się z Urgenchu do Buchary trzeba przesiadać się w Taszkencie. W takiej sytuacji zdecydowanie pod względem czasu i kosztów opłaca się skorzystać z wygodnego połączenia koleją.
Być może rejsy na krótszych trasach krajowych z pominięciem uzbeckiej stolicy wrócą w sezonie letnim. Wtedy w tym ciekawym kraju zdecydowanie przybywa turystów. Lecąc tym przewoźnikiem jeszcze przed pandemią, zauważyłem, że większą część pasażerów na pokładzie stanowili właśnie obcokrajowcy. Widać jednak wyraźnie, że linia przechodzi ewolucję i stopniowo dostosowuje się do zmieniających się realiów rynkowych (m.in. zmiana struktur taryfowych czy organizacji rozkładu).
Reasumując. Moje doświadczenia z Uzbekistan Airways są dobre i mogę ze spokojem polecić tego przewoźnika. W wielu przypadkach samolot wciąż pozostaje najszybszym sposobem przemieszczania się między regionami Uzbekistanu. Kolej jest zdecydowanie tańsza (za bilet np. między Taszkentem i Urgenczem zapłacimy ok. 15 USD), ale podróż jest bardzo czasochłonna (ponad 12 godzin). Na innych trasach – jak np. między stolicą i Samarkandą (gdzie funkcjonuje kolej wysokich prędkości), bilety w obu środkach transportu kosztują… niemal tyle samo.
Przeczytaj także:
- Uzbekistan z tysiąca i jednej nocy;
- Zabytki Buchary – cz. I. Od zarania miasta do świetności;
- Zabytki Buchary – cz. II. Od XVII w. po współczesność;
- relację o podróży z Polski do Uzbekistanu na pokładzie Turkish Airlines;
- mój kalendarz lotów można zobaczyć tutaj.
